God vind je in de stilte
Graag plaats ik voor jullie Mindfulness en de MBSR training in het bijzonder in Christelijke context.
Toen Elia eens op de Horeb was, op de vlucht voor Achab en zijn vrouw Izebel, kwam God naar Elia toe om hem te vertellen dat hij een nieuwe koning moest zalven en voor hemzelf een nieuwe opvolger. Het is heel mooi hoe deze ontmoeting beschreven staat.
‘Kom naar buiten,’ zei de HEER , ‘en treed hier op de berg voor mij aan.’ En daar kwam de HEER voorbij. Er ging een grote, krachtige windvlaag voor de HEER uit, die de bergen spleet en de rotsen aan stukken sloeg, maar de HEER bevond zich niet in die windvlaag. Na de windvlaag kwam er een aardbeving, maar de HEER bevond zich niet in die aardbeving. Na de aardbeving was er vuur, maar de HEER bevond zich niet in dat vuur. Na het vuur klonk het gefluister van een zachte bries. Toen Elia dat hoorde, sloeg hij zijn mantel voor zijn gezicht. Hij kwam naar buiten en ging in de opening van de grot staan, en daar klonk een stem die tot hem sprak: ‘Elia, wat doe je hier?’
– 1 Koningen 19: 11-13 (NBV)
Toen God met Mozes sprak op de Horeb, vele jaren vóór Elia, was er ook al bliksem en rook van de berg af gekomen. Nu gebeurt dat weer, maar het mooie is dat we kunnen lezen dat God uiteindelijk zichzelf laat zien in het gefluister van een zachte bries. Gods stem kun je het beste verstaan in de rust en stilte – je oren moeten volledig open staan om het zachte gefluister te horen. Je vindt God in de stilte.
“U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God van u wil en wat goed, volmaakt en hem welgevallig is.” -Romeinen 21:1-2 NBV
Wat is gezindheid?
Voor mij was gezindheid een nieuwe term. Van Dale omschrijft het als stemming of neiging. Een manier van denken én voelen. En dat moeten we vernieuwen. Dat kan door middel van Contemplatie.
Wat is Contemplatie?
Contempleren is onderzoeken, overdenken, overwegen en beschouwen. Het is reflecteren op wat je doet en waarom je doet wat je doet. Wat als je gaat snappen waarom je doet wat je doet, als je gaat snappen door welke automatische piloot je gestuurd wordt, dan kan je ook die automatische piloot gaan doorbreken en jezelf vernieuwen. Contemplatie is je hart onderzoeken, je hart kennen samen met God.
We kunnen God vragen om ons inzicht te geven in wat in ons hart en denken anders moet en bidden zoals David doet in Psalm 139:23-24: “Doorgrond mij, God, en ken mijn hart, peil mij, weet wat mij kwelt, zie of ik geen verkeerde weg ga, en leid mij op de weg die eeuwig is.”
Maar het is aan ons om onze gezindheid daadwerkelijk te vernieuwen. Grip krijgen op je automatische piloot om zo je gezindheid te kunnen veranderen is wat je leert met de Mindfulness Based Stress Reduction Training.
Waarom contemplatie?
God vind je in de stilte, maar kunnen wij de stilte nog vinden? Ons hele leven lijkt om kennis te draaien en om ons verstand. Maar het boek Spreuken vertelt ons wat anders “Een verstandig mens verwerft kennis, een wijze is gespitst op inzicht.” – Spreuken 18:15. Wat is dan inzicht? ” Wijsheid begint met ontzag voor de HEER , inzicht is vertrouwdheid met de Heilige.” – Spreuken 9:10. En hoe raken we dan vertrouwd met de Heilige? “Moge hij vanuit zijn rijke luister uw innerlijke wezen kracht en sterkte schenken door zijn Geest, zodat door uw geloof Christus kan gaan wonen in uw hart, en u geworteld en gegrondvest blijft in de liefde.” – Efeziers 3:16-17
De hoeveelheid informatie, die wij op een dag verwerken, helpt niet bij het tot rust brengen van ons hoofd en lichaam. In onze hersenen zijn er verschillende hersengolven actief, die kan je meten. Elk type hersengolf heeft zijn eigen kwaliteit en kenmerken. Door altijd maar “aan” te staan, maken we vooral gebruik van het type hersengolf dat hoort bij ons redenerend denken, focus en probleemoplossend vermogen, dit zijn de Beta-golven. Nu is er niets mis met deze kwaliteiten, net zo min is er wat mis met wat stress in je leven. Stress kan heel functioneel zijn op bepaalde momenten. Maar als alleen die Beta-golven maar de boventoon voeren, dan missen we een hele hoop andere kwaliteiten, die van de andere hersengolven Alpha-, Gamma-, Theta en Delta-golven. Meditatie of zitten in Gods aanwezigheid in stilte, helpt ons weer in contact te komen met ons hart en met Christus die in ons hart woont, door ons geloof. Als we teveel Beta-golven hebben, dan blokkeren die de Alpha-golven. En het zijn juist de Alpha-golven die de brug vormen tussen ons redenerend denken en ons vermogen tot emotionele verbinding, die de brug vormen tussen ons redenerend denken en onze “intuitie” of “wat ons door de Geest wordt ingegeven”. Alpha-golven vormen de brug tussen de Beta-golven en de Theta-golven. We hebben dus alle hersengolven nodig om God lief te kunnen hebben, met heel ons hart, ziel, kracht en verstand, zoals we in Lucas 10:27 kunnen lezen.
Contemplatief gebed
De naam ‘centering prayer’ is ontleend aan een uitspraak van Thomas Merton over contemplatief gebed. Over dat gebed zegt hij ergens dat het een gebedspraktijk is die geheel en al is gecentreerd op de tegenwoordigheid van God (‘centered entirely on the presence of God’). Dus dat is de kern van deze gebedspraktijk: zich in stilte helemaal concentreren op de aanwezigheid van God. Of: aandachtig aanwezig zijn in de aandachtige aanwezigheid van God. Dat is alles waar het in deze gebedspraktijk om gaat.
“Maar als jullie bidden, trek je dan in je huis terug, sluit de deur en bid tot je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen.” – Mattheüs 6:6
Contemplatief gebed als aanvulling op het ‘functionele’ gebed, zoals velen van ons dat kennen. Het ‘functionele’ gebed zoals wij het ‘Onze Vader’ hebben gemaakt, vaak meer een monoloog van ons als mens naar God toe vanuit ons verstand. En hoeveel relaties ken jij die goed lopen op alleen maar monologen, op gesprekken die maar van één kant komen? Gods Geest wil ons ook dingen vertellen, het wil onze geest verzekeren dat wij kinderen Gods zijn.
“De Geest zelf verzekert onze geest dat wij Gods kinderen zijn.” -Romeinen 8:16
Probeer maar eens het ‘Onze Vader’ te bidden vanuit de grond van je hart en dan na het Amen je ogen gesloten te houden en in stilte te blijven in Gods aanwezigheid. Ervaar dan wat dat met je doet.
In een podcast met franciscaan Richard Rohr over zijn boek “The Universal Christ” geeft Rohr o.a. kritiek op hoe de kerk gebed heeft gemaakt tot iets functioneels, of zelfs een vorm van transactie. Nu heeft het ‘functionele’ gebed bijvoorbeeld in de liturgie zijn rol. Maar volgens Rohr – en hij leerde dit weer van de woestijnvaders – is gebed ten diepste contemplatie. En wat is dan contemplatie? Rohr citeert schrijver en activist Parker Palmer die zegt: “Contemplation is what helps us cut through the illusions that keep us separated from the real” – ‘Contemplatie helpt ons om de illusies te doorbreken die ons scheiden van de realiteit.’
Dat is precies wat we met de training Mindfulness Based Stress Reduction beogen de deelnemers te leren: het zien van de realiteit zoals die is, zonder ons filter van ervaringen en eigen overtuigingen. Dit door het leren kennen van onszelf, ons onbewuste interne dialoog dat er altijd is tussen onze gedachten en emoties en te gaan zien hoe ons dat beïnvloedt.
Contemplatie in de actie
En een ander aspect van Minfulness Based Stress Reduction training is het bewust zijn van waar onze aandacht is. En dat wordt door de Jezuïeten zo mooi genoemd Contemplatie in de actie. “Contemplatief zijn in de actie” is de wereld leren zien met gelovige ogen, met een contemplatief hart. Het is in een en dezelfde beweging gericht zijn op God en op de wereld van zijn mensen. En het is precies die gerichtheid op God die je gerichtheid op de wereld een kracht meegeeft, waardoor je niet bij de buitenkant van mensen en dingen blijft staan, maar tot in hun diepte en samenhang doordringt. Dus niet alleen Focus, maar net zo belangrijk is ook Gewaar-zijn. En waarom zijn beide belangrijk?? Een vogel, die alleen maar zijn focus heeft bij het eten van de worm in het gras, maar niet gewaar is van zijn omgeving, kan de poes die er rondloopt dus niet opmerken. En dan wordt de vogel snel van eten, naar gegeten worden. Daarom heeft God ons al die verschillende hersengolven gegeven, opdat we ze allemaal kunnen inzetten.
Wil jij dit ook gaan ervaren?
Kijk naar data, tijden, voorwaarden en inschrijflink op de pagina Mindfulness of meld je direct aan voor de eerstvolgende training door middel van onderstaande knop.