Ons zenuwstelsel en hersenen vormen de basis van ons als mens om te kunnen zijn. Veel mensen denken dat onze hersenen degenen zijn die ons besturen, maar de werkelijkheid is veel complexer weten we uit wetenschappelijk onderzoek. Want via ons autonome zenuwstelsel gaat er via de parasympatische zenuw de Nervus Vagus, ook wel bekend als de tiende hersenzenuw, meer informatie van ons lichaam naar ons brein dan andersom. Daarom ben ik ook blij dat de bijbel ons in modernere vertalingen oproept onze gezindheid te vernieuwen. Want gezindheid is meer dan ons verstand, het is ons verstand en heel ons wezen. En daarnaast denk ik als Christen dat God ons zo wonderlijk geschapen heeft, dat wij dit nooit helemaal zullen bevatten, ongeacht hoeveel wetenschappelijk onderzoek we ook doen of hoe geleerd we ook zijn.
U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar u veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God wil en wat goed, volmaakt en Hem welgevallig is. NBV Romeinen 12:2
Binnen ons zenuwstelsel heb je het gaspedaal, het orthosympatisch zenuwstelsel, en het rempedaal, het parasympatisch zenuwstelsel. Je zou de balans tussen ons orthosympatisch en parasympathisch zenuwstelsel kunnen zien als de fabrieksinstelling van ons lichaam, de Flow. Als we in de Flow zijn, dan werken alle processen in ons lichaam optimaal en hebben we weinig last van stress en ziektes. Maar onze Flow wordt door ontzettend veel dingen verstoord: we hebben te weinig kwalitatief goede slaap en rust, we bewegen te weinig, we krijgen teveel slechte voeding binnen zoals teveel zout, suikers, etc. Daarnaast krijgen we ook veel toxische stoffen binnen via schoonmaakmiddelen, lichaamsverzorgingproducten. De Flow raakt verstoord omdat ons lichaam hierdoor heel hard moet werken, hoe harder ons orthosympatisch zenuw-stelsel moet werken en ons lichaam raakt langdurig in de stress. Er is dus niets mis met een potje competitief (tafel)tennis, voetbal, waterpolo of welke sport dan ook, want er is niets mis met stress an sich. Stress kan heel behulpzaam zijn om te kunnen presteren, maar langdurige stress zorgt voor de disbalans. Maar wat ik hier schrijf was al in de tijd van het oude testament bekend.
Hoe werkt dat dan, ons lichaam en geest één ??
Hier is zoveel over te vertellen, maar ik zal proberen het overzichtelijk te houden. Want stress heeft invloed op onze zenuwstelsel, op onze hormoonhuishouding, op hoe de verschillende onderdelen van ons brein werken en op onze hersengolven in ons brein, op ons hartritme, maar ook op onze hartritme variatie.
Belangrijkste om te onthouden is de Flow, onze fabrieksinstelling, onze natuurlijke staat zoals je die ziet bij kleine kinderen, gaat hand in hand met een staat van veiligheid, vertrouwen en verbinding. Vertrouwen in God, dat hij voor ons zorgt, ons veilig en geborgen voelen in Zijn hand en in liefde in verbinding staan met onze naasten.
De Nervus Vagus
De nervus vagus is een directe link tussen jouw brein en je darmen en speelt een belangrijke rol in allerlei processen, van het reguleren van je emoties tot je slaapkwaliteit. Als de nervus vagus niet optimaal functioneert, heeft dit een negatief effect op deze processen. Je kunt met verschillende oefeningen de nervus vagus stimuleren en hem zo weer activeren zijn werk te doen.
De nervus vagus is de langste en meest complexe zenuw in je lichaam. De nervus vagus heeft 2 takken: de ventrale vagus (loopt aan de voorkant en verbindt hart en longen met het gezicht en de hersenen), en de dorsale vagus loopt aan de achterzijde en beïnvloedt alle organen die onder het middenrif liggen, met een belangrijk deel in de darmen. De nervus vagus heeft twee belangrijke functies:
- Hij zendt berichten en informatie heen en weer tussen je brein, darmen en andere belangrijke organen.
- Hij bestuurt en activeert je parasympathisch zenuwstelsel, welke je ‘rest and digest’ respons bevat, je rust en vertering. Deze staat recht tegenover de vecht-vluchtreactie die in stressvolle situaties door het orthosympathisch zenuwstelsel geactiveerd wordt.
Door middel van het parasympathische zenuwstelsel speelt de nervus vagus dus een rol in stressregulatie, je slaapritme, je humeur en de vertering van je voedsel.
Lage vagale toon
Als je nervus vagus minder actief is dan hoort, dan noemen we dit een ‘lage vagale toon’. Dit betekent dat hij minder goed of langzamer het parasympathische zenuwstelsel kan activeren om het lichaam in een staat van rust te brengen. Hierdoor blijf je langer in een stress-stand dan gewenst.
Wanneer het gestreste lichaam zijn energie niet kan uitwerken – zoals in boos worden (vecht reflex) of vluchten (bijv. uit een relatie op het werk of elders) – gaan het lichaam steeds meer over in de bevriesreflex en dat heeft het grootste effect op je lichaam via de dorsale tak van de Nervus Vagus. Door de stressreactie wordt het bindweefsel steeds meer chronisch aangespannen en gaan steeds meer lichaamsfuncties negatieve invloed ondervinden.
Dat is hoe de negatieve spiraal werkt waar zoveel mensen inzitten.
In de afgelopen jaren heeft de nervus vagus een meer prominente rol gekregen in de reguliere zorg en de behandeling van onder andere psychische, darmklachten en -aandoeningen en laaggradige ontstekingen. Door de nervus vagus te stimuleren wordt de activiteit ervan verbetert. In de reguliere medische zorg wordt dit bijvoorbeeld gedaan door elektrische stimulatie.
Maar je kunt ook zelf, door middel van oefeningen, invloed uitoefenen op de nervus vagus en de activiteit ervan verbeteren. Door je nervus vagus te stimuleren, ervaar je:
- Minder stress;
- Een lagere hartslag en bloeddruk;
- Minder angst en een beter humeur;
- Een betere nachtrust;
- Verlaging van ontstekingen.
Leer meer over je eigen lichaam zodat je niet zo afhankelijk bent van ‘de experts’ en klik hier voor de oefeningen om zelf je nervus vagus te stimuleren.